Het moment dat er een nieuw contract moet worden afgesloten of een aanbesteding wordt uitgeschreven, is bij uitstek een prachtig meetmoment voor de zorginstelling. Het is een ideale gelegenheid om jezelf vragen te stellen als ‘hoe staan we er nu eigenlijk voor? En waar willen we heen?’ De cruciale vraag daarna is natuurlijk: wat hebben we daarvoor nodig? Met een nieuwe verbintenis hoop je immers al goeddeels invulling aan je ambitieuze doelstellingen te geven. AfvalBackx kan juist in dat traject belangrijke adviezen geven en wijzen op (on)mogelijkheden en kansen. Het kan zinvol zijn om in een vroeg stadium gebruik te maken van de ervaring van een afvaladviseur om goede lange-termijnkeuzes te maken die de duurzaamheidsambities mogelijk maken.

Kennis over (toekomstige) regels en mogelijkheden die nodig is om een grondige analyse te maken van de kwaliteit van een afvalstroom ontbreekt vaak. Een scherpe afvalscan, waarbij AfvalBackx vaststelt wat er nu daadwerkelijk wordt afgevoerd en/of gerecycled, is voor alle geledingen waardevol. Vaak zijn afdelingen verbaasd over de hoeveelheid afval die zij hebben en zien ze na een afvalscan in dat er nog winst te halen is. Een afvalscan maakt het mogelijk om doelgericht stappen te zetten richting verdere verduurzaming en het maken van duidelijke, financiële keuzes. Het visueel maken van de resultaten na de afvalscan (met foto’s, tabellen en taartdiagrammen) zorgt ervoor dat de omvang, kosten én waarde van de diverse afvalstromen inzichtelijk wordt. Wie periodiek een afvalscan laat uitvoeren, kan gevoerd beleid controleren én nieuw beleid maken.    

Een ziekenhuis kent vele afvalstromen. Door in kaart te brengen welk percentage op een andere wijze kan worden ingezameld en hoeveel procent als restafval of specifiek ziekenhuisafval moet worden afgevoerd, krijg je beter inzicht waar winst te behalen valt. Een vergelijkbaar diagram met daarin de kosten geeft doorgaans een heel ander beeld. Want hoewel specifiek ziekenhuisafval qua volume vaak maar 10% van de totale afvalberg is, zijn hier wel pakweg 50% van de kosten mee gemoeid. Ook het opstellen van procedures voor een betere scheiding van het restafval – nog te vaak belanden papier, etensresten en bijvoorbeeld incontinentiemateriaal ‘op de grote hoop’ – kan leiden tot een aanzienlijke besparing voor het milieu én in de portemonnee. Menig financieel manager slaat hier op aan.

Het kunnen raadplegen van een regeling waarin per afvalstroom staat beschreven hoe afval moet worden afgevoerd (en hoe niet), waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt, wat de juiste inzamelmiddelen en stickers zijn, wie de contactpersonen zijn en welke route moet worden gevolgd, is essentieel voor een goed lopend afvalproces. AfvalBackx heeft veel ervaring met het samenstellen van alle benodigde informatie voor dergelijke afvalstoffenregelingen. Een afvaladviseur of -functionaris is voor het onderhouden van de afvalstoffenregeling onontbeerlijk. Idealiter zou ieder ziekenhuis iemand in dienst moeten hebben die deze rol vervult. Onder meer ook om de communicatie met de diverse afdelingen binnen het ziekenhuis op gang te brengen en te houden. Wanneer iedereen weet welk type afval in welke bak moet en waarom, dan zijn grote stappen te maken. 

Naast het hebben van een gedegen afvalstoffenregeling en het uitdragen hiervan, is het geven van voorlichting en training, het ontwikkelen van een systeem van eenduidige etikettering van inzamelmiddelen, en de advisering van de diverse afdelingen binnen de zorginstelling belangrijk. Ook dien je te zorgen voor een uniform (communicatie)beleid binnen de betrokken zorginstelling(en). Interne communicatie moet goed verlopen en gebruiksvriendelijk zijn. Een intranet(project)pagina met alle benodigde informatie en verwijzingen naar de juiste vraagbaak is daarbij vaak een waardevol hulpmiddel. AfvalBackx kan adviseren hoe ook op dit punt zinvolle stappen kunnen worden gezet.

Het verwerken van alle beschikbare afvaldata in een makkelijk te analyseren en te interpreteren offline (!) dashboard is van cruciaal belang. Met een offline of lokaal bestand heb je als zorginstelling altijd de controle over de data. Je kunt cijfers van verschillende dienstverleners bij elkaar zetten om een totaalbeeld te krijgen en je blijft eigenaar van het dashboard, ook bij wijziging van afvaldienstverlener.

Data zijn pas nuttig als ze visueel worden gemaakt en gemonitord. Kijk naar trends en afwijkingen, zet de gewichten af tegen de kosten, maak prognoses en analyseer waar de grootste winsten te behalen zijn. Online dashboards zien er vaak aantrekkelijk uit, maar in de praktijk zijn deze beperkt en ben je gebonden aan hoe de maker het heeft bedacht. Bij wijziging van dienstverlener ben je je dashboard weer kwijt. Zo verlies je het overzicht en weet je niet meer wat de trends zijn.

Het is van groot belang dat je als ziekenhuis een afvalfunctionaris hebt die het afvalproces en de duurzaamheidsdoelstellingen bewaakt, de vertaalslag kan maken van beleidsdocumenten naar de praktijk en fungeert als vraagbaak voor de diverse afdelingen. Zo’n functionaris is ook op de hoogte van kleine details, zodat de juiste contracten worden afgesloten én deze door zowel opdrachtgever als afvalinzamelaar worden nageleefd. Juist door de helicopterview kan je zowel de duurzaamheidsdoelen als de financiën monitoren. Het is vanzelfsprekend zonde om met het afval ook veel geld ‘weg te gooien’. Een duidelijk zichtbare afvalfunctionaris kan binnen de organisatie de diverse afdelingen bijpraten, reeds gevormde ‘green teams’ inspireren en adviseren én met enkele aanwijzingen en aanpassingen vaak veel onduidelijkheid wegnemen.